Dashboardy produkcyjne – sposób na analizę danych produkcyjnych

W jaki sposób należy tworzyć dashboardy produkcyjne, aby miał jak największą wartość dla biznesu? Jakie cechy posiada idealny dashboard? W poniższym artykule skupimy się na zaprezentowaniu najważniejszych cech jakie powinien posiadać dashboard KPI.

Czym są dashboardy produkcyjne?

Dashboard to słowo pochodzące z języka angielskiego i oznaczające deskę rozdzielczą. Dashboardy produkcyjne stanowią właśnie taką deskę rozdzielczą prezentująca najważniejsze wyniki  wskaźniki dla  managerów. Raporty produkcyjne nie muszą być skierowane tylko i wyłączenie do osób zarządzających. W wielu rozwiązania można znaleźć dopasowaną i czytelną wizualizację wyników również dla pracowników operacyjnych. W rozwiązaniach Raion Software wszystkie dashboardy KPI są prezentowane w czasie rzeczywistym i mogą być otwarte z dowolnego miejsca na świecie oraz na dowolnym urządzeniu.

Na etapie projektowania dashboardu produkcyjnego, który ma wspierać użytkownika w analizie, często popełnianym błędem jest np. przepełnienie informacyjne w poniższych punktach podpowiemy na czym warto się skupić, aby stworzyć odpowiedni dashboard.

Jaki jest cel tworzenia dashboardu produkcyjnego?

Cel dashboardu zależy od specyfiki firmy i danego użytkownika. W przypadku managerów wyższego szczebla zarządzania informacje prezentowane na dashboardach KPI stanowią pierwszy krok do  osiągnięcia wybranych celów.  Np. monitorują wskaźnik TKW (techniczny koszt wytworzenia),a przede wszystkim prezentują jego stopień odchylenia od zakładanych wartości. Większość managerów na poziomie operacyjnym monitoruje wskaźnik OEE (z ang. Overall Equipment Efectiveness)  lub TEEP ang. Total Effective Equipment Performance w podziale na odpowiednie linie, sekcje, wydziały, zakłady, obszary, regiony lub kraje oraz w zadanym czasookresie. Dla liderów, brygadzistów czy też mistrzów zmianowych celem dashboardu jest przede wszystkim prezentacja aktualnego wyniku, czy też postępu zlecenia produkcyjnego na danym obszarze.

Dashboard produkcyjny skierowany dla operatorów powinien spełniać funkcję motywujące oraz prezentujące aktualne wyniki skorelowane do celu czy to zmianowego, czy też godzinowego. Operator powinien błyskawicznie odczytać wyniki i określić czy realizuje proces produkcyjny zgodnie z założonymi wymaganiami. W kontekście funkcji motywującej część firm decyduje się na prezentację wyników osiąganych na poprzednich zmianach lub na innych wydziałach, ponieważ chcą wdrożyć tzw. „grywalizację” zmianę lub stanowisk. Celem takiego działania jest podniesienie efektywności stanowisk poprzez zdrową rywalizacje.

Z kolei dla służb produkcyjnych: jakości, liderów, utrzymania ruchu, inżynierów procesu ważnym celem dashboardu jest informowanie o występujących wezwaniach do stanowisk lub zatrzymaniach procesów produkcyjnych, w których wymagana jest reakcja służb produkcyjnych.

Najważniejsze cechy dobrego dashboardu KPI

Jakie są najważniejsze cechy dobrze zaprojektowanego i wdrożonego dashboardu prezentującego KPI? To tych najważniejszych na pewno należy zaliczyć:

• Czytelność – dopasowanie odpowiednich typów wykresów do charakterystyki danych
• Przejrzystość – warto zwrócić na dobór kolorów, zbyt ciemne, zbyt jasne lub zbyt podobne mogą utrudniać analizę danych
• Możliwość zaawansowanego filtrowania – zarówno względem dat, osób, zakresów, ilości, nazw, itd.
• Wielkość – dashboard powinien być na tyle duży, aby dane na nim były czytelne, ale jednocześnie na tyle mały, aby jeden „rzut oka” wystarczył na szybkie jego zrozumienie.
• Szybkość – raport produkcyjny powinien zostać wygenerowany „tu i teraz”, w dzisiejszych czasach osoby zarządzające produkcyjną muszą podejmować decyzje natychmiastowo, w związku z czym nie mogą czekać na generowanie i przetwarzanie się raportów.
• Intuicyjność – jeżeli użytkownik korzystając z raportu szuka przycisków filtrujących lub ma zbyt mała legendę, to znak że dashboard wymaga poprawy.

Dobre praktyki projektowania raportów produkcyjnych

Dobrymi praktykami podczas projektowania i wdrażania, ale też korzystania z dashboardów jest zwrócenie uwagi na:

• Cel – w osiągnięciu jakich celów ma nam posłużyć dany raport?
• Wiarygodność – w tym miejscu należy zastanowić się skąd pochodzą dane do raportu? Czy są to wyniki zebrane w sposób rzetelny i zweryfikowany?
• Mierzalność – czy wskaźniki, które chcemy prezentować są mierzalne? W tym zakresie warto wesprzeć się podejściem SMART, które pomaga odpowiednio dobrać wskaźniki tak, aby były mierzalne i wiarygodne. Podejście SMART polega na weryfikacji wskaźnika względem pięciu płaszczyzn:
  • S – specific – konkretny
  • M – measurable – mierzalny
  • A – achievable – osiągalny
  • R – relevant – realny
  • T – time based – określony w czasie
• Częstotliwość odświeżania danych – jak często konieczne jest odświeżanie danych? Co jeśli raport będzie aktualizowany z opóźnieniem?
• Ciągła iteracja – bardzo trudno jest stworzyć idealny dashboard za pierwszym razem. Im więcej wersji i aktualizacji takiego dashboardu produkcyjnego, tym lepiej dla jego finalnego użytkownika.
• Dopasowanie do grupy odbiorców – raport dla operatorów maszyn, należy przygotować i prezentować w zupełnie inny sposób (np. przy użyciu innych wykresów lub graficznej prezentacji sytuacji DOBRZE / ŹLE) niż raport podsumowujący aktualne wyniki produkcji, który jest wykorzystywany przez Dyrektora Zakładu Produkcyjnego.

Narzędzia do tworzenia dashboardów produkcyjnych

Dane mogą być wizualizowane w różny sposób, najważniejsze aby były dopasowane do procesu i charakterystyki przedsiębiorstwa. Podczas realizacji projektów u naszych Klientów spotkaliśmy się z różnymi sposobami, do których zaliczamy:

• System flag oraz świateł Andon – wyniki produkcji mogą być prezentowane w bardzo czytelny, graficzny sposób np. za pomocą zmieniających się kolorów flag lub lamp na stanowisku produkcyjnym.
• Papierowe kartki – w obecnym świecie wiele firm nadal raportuje wyniki produkcyjne na papierowych kartkach, z których dane są ręcznie przepisywane do innych systemów lub raportów.
• Whiteboardy – na tablicach suchościeralnych zapisywane są wyniki poszczególnych maszyn lub cały zakładów, a przy takich tablicach często realizowane są różnego rodzaju spotkania produkcyjne.
• Arkusz Excel – jest to jedno z najpopularniejszych narzędzi, w którym tworzone są raporty produkcyjne. Wyzwaniem jest częstotliwość aktualizacji danych oraz obsługa obszernej bazy danych.
• Telewizory z wizualizacją – na takim telewizorze prezentowane są wyniki np. z systemów informatycznych wspierających produkcję. Najczęściej na telewizorach prezentowane są kluczowe dashboardy KPI w czasie rzeczywistym, a w szczególności wyniki poszczególnych zmian lub maszyn produkcyjnych.
• Systemy MES – w specjalistycznych systemach wspierających produkcję przygotowane są liczne raporty wspierające i ułatwiające analizę danych produkcyjnych, tak aby użytkownik w jak najszybszym czasie dokonał trafnej analizy, a następnie mógł na tej podstawie wdrożyć skuteczną optymalizację procesu produkcyjnego.
• Narzędzia BI – są to dedykowane systemy oparte na technologii hurtowni danych wspomagającą proces podejmowania decyzji na każdym szczeblu zarządzania przedsiębiorstwa. Narzędzia BI są przystosowane do agregacji danych z wielu źródeł i obsługi ogromnych baz danych.

Podsumowanie

Cytując jednego z twórców teorii wizualizacji, który zdefiniował dashboard informacyjny jako : „a visual display of the most important information needed to achieve one or more objectives; consolidated and arranged on a single screen so the information can be monitored at a glance”, (źródło: The Data School – Dashboard design: What is a dashboard?)  co w wolnym tłumaczeniu oznacza: „Dashboard jest wizualizacją najważniejszych informacji, w celu osiągnięcia jednego lub więcej celów. Jest skonsolidowany i umieszczony na jednej stronie, aby informacja została dostrzeżona jednym spojrzeniem”. Bazując na wyżej wymienionych cechach oraz dobrych praktykach w projektowaniu dashboardów, na pewno ten cel zostanie osiągnięty.