Czym jest zestawienie materiałowe BOM?

W każdym przedsiębiorstwie produkcyjnym, osoby zarządzające i planiści zdają sobie sprawę, jak trudne jest planowanie procesu produkcji. Znaczącym usprawnieniem planowania zapotrzebowania jest zestawienie materiałowe, znane ogólnie pod nazwą bill of materials (BOM). W tym artykule przybliżymy idee zestawienia materiałowego, oraz  korzyści płynących z wdrożenia tego narzędzia.

Co to jest bill of materials (BOM)

Zestawienie materiałów (BOM) to kompleksowy spis surowców, zespołów, podzespołów, części i komponentów, a także ilości każdego z nich potrzebnych do wytworzenia produktu. W skrócie jest to kompletna lista wszystkich elementów potrzebnych do zbudowania produktu.

BOM zawierają również instrukcje dotyczące pozyskiwania i używania materiałów. BOM jest czasami określany jako struktura produktu, lista komponentów zespołu lub receptura produkcji (w branżach produkcji procesowej).

Kiedy stosować BOM?

Na przykład, jeśli producent rowerów chce zbudować 1000 rowerów, zestawienie materiałów będzie zawierać wszystkie poszczególne części potrzebne do zbudowania roweru. Lista obejmowałaby siedzenia, ramy, hamulce, kierownice, koła, opony, łańcuchy, pedały i mechanizmy korbowe, a także ilości każdego elementu i ich koszt. Listy materiałowe można tworzyć przy użyciu produktów fizycznych lub produktu zestawienia materiałów SaaS.

Zalety używania BOM (bill of materials) w procesie produkcyjnym

BOM sprawia, że ​​proces produkcyjny jest dokładny i wydajny. Przedstawia szczegółowy plan, który można łatwo wykonać. Dobrze zdefiniowany BOM pomaga firmom w następujących aspektach procesu produkcyjnego:

• planować zakupy surowców,
• śledzić i planować wymagania materiałowe,
• oszacować koszty materiałów,
• zarządzać zapasami,
• wczesnym reagowaniu na niedobory materiałów, przyspieszaniu opłat oraz planowaniu przestojów,
• kontrolować budżet,
• trzymać się harmonogramu,
• prowadzić rejestry,
• zmniejszać ilości odpadów,
• zidentyfikować przyczynę awarii produktu,
• szybko wymienić wadliwe komponenty,
• znaleźć luki w komponentach oprogramowania,
• poprawić bezpieczeństwo łańcucha dostaw.

Bill of matarials (BOM) pomaga zapewnić, że zewnętrzni producenci kontraktowi stosują wydajne i dokładne metody produkcji.

BOM jest również przydatny dla firm, które prowadzą odchudzoną produkcję i procesy oparte na ciągłym doskonaleniu. Jednym z celów szczupłej produkcji jest minimalizacja marnotrawstwa. Wstępny plan, który zapewnia BOM, pomaga uniknąć marnotrawnych błędów produkcyjnych.

Struktura zestawienia materiałowego

BOM ma zwykle strukturę hierarchiczną z gotowym produktem końcowym na górze. Zawiera kody produktów, opisy części, ilości, koszty i dodatkowe specyfikacje.

Do najbardziej powszechnych metod przedstawiania BOM należą jednopoziomowe i wielopoziomowe BOM.

Jednopoziomowy BOM

Jest to prosta lista z każdym zespołem lub podzespołem potrzebnym do produktu pokazanym raz, z odpowiednią ilością wymaganą dla każdego produktu. Jest to łatwy do opracowania BOM. Jednak ten typ zestawienia komponentów jest nieodpowiedni dla produktów złożonych, ponieważ nie określa relacji między częściami nadrzędnymi i podrzędnymi oraz między zespołami i podzespołami. Jeśli nowy produkt zawiedzie, jednopoziomowy BOM utrudnia określenie, która część wymaga wymiany lub naprawy.

Wielopoziomowy BOM

To podejście BOM wymaga więcej pracy przy tworzeniu, ale oferuje więcej szczegółów i specyficzność części nadrzędnych i podrzędnych w produkcie. W wielopoziomowym zestawieniu komponentów pokazany jest całkowity wymagany materiał. A struktura produktu pokazuje relacje między produktem nadrzędnym i podrzędnym, a także zespołami i podzespołami.

BOM jest podstawą systemów planowania produkcji. Dostarczane przez nią informacje obejmują podstawowe dane dotyczące procesów biznesowych, takich jak planowanie zasobów produkcyjnych, kalkulacja kosztów produktów, zaopatrzenie materiałowe do produkcji i utrzymanie ruchu zakładu.

BOM łączy wszystkie informacje potrzebne do zbudowania produktu końcowego. W rezultacie znajduje zastosowanie w działach innych niż produkcja, takich jak inżynieria, projektowanie, sprzedaż, gospodarka materiałowa i zarządzanie zakładami.

Typy zestawień materiałowych

Wyróżnia się trzy główne typy BOM:

Produkcyjny –  zestawienie materiałów produkcyjnych zawiera wyczerpującą listę wszystkich elementów i podzespołów wymaganych do wytworzenia gotowego produktu gotowego do wysyłki. BOM produkcyjny zawiera również informacje o częściach, które wymagają obróbki przed montażem i wyjaśnia, w jaki sposób różne komponenty produktu są ze sobą powiązane. Informacje zawarte w BOM produkcyjnym są udostępniane wszystkim zintegrowanym systemom biznesowym zaangażowanym w zamawianie i tworzenie produktu, w tym w planowaniu zasobów przedsiębiorstwa (ERP), planowaniu zapotrzebowania materiałowego (MRP) oraz, w niektórych przypadkach, w systemie realizacji produkcji.

Inżynieryjny –  inżynieryjne zestawienie materiałów definiuje zespoły i części zaprojektowane przez dział inżynierii. Inżynieria BOM przedstawia strukturę komponentów z perspektywy funkcjonalnej i składa się z mechanicznego lub technicznego rysunku produktu. Projekt zazwyczaj tworzą inżynierowie korzystający z narzędzi do projektowania wspomaganego komputerowo lub elektronicznych narzędzi do automatyzacji projektowania. Często zdarza się, że produkt ma więcej niż jeden BOM, gdy projekt jest zmieniany.

Sprzedażowy – zestawienie materiałowe sprzedaży określa szczegóły produktu jeszcze przed montażem na etapie sprzedaży. W tym zestawieniu lista gotowych produktów i komponentów potrzebnych do jej opracowania pojawia się oddzielnie w dokumencie zamówienia sprzedaży. Gotowy produkt jest zarządzany jako pozycja sprzedaży, a nie pozycja magazynowa.
Każdy typ BOM będzie się różnić strukturą i poziomem szczegółowości. Na przykład BOM inżynieryjny może wymieniać części związane z określoną funkcją produktu, takie jak układy scalone płytki drukowanej. Natomiast BOM produkcyjny zawiera listę wszystkich materiałów, które są wykorzystywane do wytworzenia produktu.

Co jest potrzebne do stworzenia skutecznego BOM? 11 podstawowych elementów

Efektywny BOM obejmuje 11 następujących podstawowych elementów:

Poziomy – zestawienie materiałów często zawiera kilka poziomów. Numer poziomu BOM wyjaśnia, gdzie część pasuje do hierarchii BOM.

Częściowa nazwa –  zapis nazwy części pomaga producentom identyfikować części i dostarcza informacji o nich.

Numer części – numery części są używane jako skróty odnoszące się do części i identyfikujące je. Inteligentny lub znaczący numer części oznacza pewne informacje o części. Nieistotny lub nieinteligentny numer części to dowolny numer przypisany do części. Na przykład śruba może mieć inteligentny numer części HSC0424OP. H oznacza sprzęt, S oznacza śrubę maszynową, C0424 odnosi się do długości śruby, a OP odnosi się do łba śruby. Ta sama śruba w dowolnym systemie numeracji może używać numeru seryjnego 000383487349, który nie ma żadnego dodatkowego znaczenia poza identyfikacją śruby.

Nazwa producenta – podanie nazwy producenta pomaga zidentyfikować część.

Faza częściowa – wskazuje to, gdzie znajduje się każda część w cyklu życia produktu. Na przykład nowa część byłaby w fazie nieopublikowanej lub w fazie projektowania. Poziom rewizji jest czasami uwzględniany w fazie części, aby wskazać wersję lub rewizję części.

Alternatywne części – to mówi czytelnikowi, czy część można wymienić na inną, jeśli oryginalna część jest niedostępna.

Analiza priorytetów – określa to, które części są krytyczne, i pomaga użytkownikom ustalać priorytety zakupów. Na przykład komponenty o wyższej wartości pieniężnej i dłuższym czasie realizacji mogą uzyskać priorytet.

Opis – zapewnia to szczegółowe informacje o każdej części i pomaga czytelnikowi odróżnić podobne części według koloru i wymiarów.

Ilość – wskazuje liczbę potrzebnych komponentów. Dla każdego typu części należy zdefiniować jednostkę miary.

Specyfikacja zamówień -specyfikacja zaopatrzenia opisuje, w jaki sposób części są kupowane i wytwarzane. Często używane są oznaczenia P, M i C — oznaczają zakupione, zmodyfikowane i niestandardowe.

Komentarze i notatki – jest to miejsce do dokumentowania nieoczekiwanych zmian i robienia notatek, gdy projekt nabiera kształtu. Notatki mogą zawierać obrazy i schematy części lub zespołu.

Korzyści wynikające z korzystania z BOM

Sporządzenie zestawienia materiałowego pozwala usprawnić proces planowania i zaopatrzenia produkcji. Jasno sprecyzowany plan pomoże ustalić, które materiały wymagają zamówienia. Co więcej, poprzez to rozwiązanie można sprawdzić dyspozycyjność zespołu do wykonywania jego obowiązków. Dzięki systemowi CMMS, który stanowi nieocenione wsparcie w pracy działów utrzymania ruchu, pracownik może znacznie wygodniej korzystać z zestawień materiałowych, a nawet ustalić, u którego dostawcy są dostępne w danym momencie komponenty potrzebne do produkcji.